Terug naar Column index
Bijwerkingen van methylprednisolon vanuit patiëntperspectief
De meesten onder u zullen uit eigen ervaring bekend zijn met het middel methylprednisolon. Het wordt al tientallen jaren toegepast om het herstel van relapses (terugvallen) te bevorderen. De behandeling bestaat meestal uit een reeks van dagelijkse intraveneuze infusen. De gunstige werking van dergelijke kuren is aanvankelijk vooral in de neurologische praktijk aangetoond, en pas later in wetenschappelijke studies bevestigd. Omdat de behandeling ontstond in een tijd waarin het geneesmiddelonderzoek minder goed ontwikkeld was dan vandaag de dag, zijn met name de bijwerkingen lange tijd onderbelicht gebleven. Ondanks het feit dat ze best vervelend kunnen zijn, zoals ook de naaste omgeving van de behandelde patiënt kan hebben ervaren. Pas de laatste jaren zijn de bijwerkingen van methylprednisolon onderzocht vanuit het perspectief van de patiënt, ook door MS4 Research Institute.
In een online studie konden patiënten die behandeld werden met een kuur methylprednisolon in een vragenlijst aangeven welke bijwerkingen ze ondervonden, hoe ernstig deze waren, hoeveel hinder ze ervan ondervonden en of ze invloed hadden op het dagelijks functioneren (activities of daily living, ADL). Men had daarbij de keus uit de 15 meest voorkomende bijwerkingen. De vragenlijst werd ingevuld vlak voor de kuur (uitgangsmeting), op de tweede dag van de kuur, de dag na de kuur en een week na de kuur. Van de 85 personen die zich hadden aangemeld vulden 59 de lijst op twee of meer momenten in (inclusief uitgangsmeting).
De meest voorkomende bijwerkingen waren een metaalachtige of anderszins veranderde smaak, en een warm of rood gelaat, die beide bij 61% van de studiedeelnemers optraden. In afnemende frequentie waren de overige bijwerkingen: misselijkheid of maagpijn (53%), problemen met slapen (44%), veranderde eetlust (37%), prikkelbaar of gejaagd gevoel (36%), gedragsverandering (36%), spierzwakte (31%), hartkloppingen (29%), boosheid of irritatie (27%), somberheid (24%), overoptimistisch zijn (22%), huidveranderingen (20%) en spierkrampen (19%). Gemiddeld genomen kwamen 5 van deze bijwerkingen bij iemand voor.
Niet elke bijwerking was even ernstig. Als meest ernstig kwamen de slaapproblemen naar voren, door een derde (31%) van degenen die deze bijwerking hadden als zodanig aangemerkt. Daarna volgden spierzwakte (22%), misselijkheid of maagpijn (20%), prikkelbaar of gejaagd gevoel (19%), metaalachtige smaak (17%), warm of rood gelaat (14%), veranderde eetlust (10%), somberheid (10%), spierkrampen (10%), boosheid of irritatie (9%), gedragsverandering (7%), hartkloppingen (5%) huidveranderingen (3%). ‘Overoptimistisch zijn’ was de enige bijwerking die niemand ernstig vond.
Slaapproblemen, spierzwakte, misselijkheid of maagpijn, prikkelbaar of gejaagd gevoeld, boosheid of irritatie, en gedragsverandering hadden bij minstens een op de vijf patiënten met deze bijwerkingen, een negatieve uitwerking op hun dagelijks functioneren.
Een andere uitkomst was dat een 5-daagse kuur meer bijwerkingen (gemiddeld genomen zeven) gaf dan een 3-daagse kuur (gemiddeld genomen vijf). Dit was niet onverwacht, omdat uit eerdere studies al was gebleken dat de bijwerkingen verband houden met de totale hoeveelheid methylprednisolon die iemand tijdens een kuur krijgt toegediend.
Tot slot, de misschien wel belangrijkste bevinding. Mensen met meer MS klachten en beperkingen hadden niet alleen meer, maar ook meer ernstige bijwerkingen. Bij hen kan daarom het zinvol zijn om nauwkeuriger dan gebruikelijk op bijwerkingen te monitoren.
Klik hier voor de wetenschappelijke publicatie in Journal of Neurology..